Hãy khiêm tốn

Bài học từ Einstein và chàng trai trẻ khiến ông phải suy nghĩ lại

Đây là gương mặt của chàng thanh niên từng khiến Albert Einstein phải im lặng và gãi đầu trầm ngâm trước một khán phòng đông đúc.

Năm 1930, tại hội nghị của Hiệp hội Vật lý Đức ở Leipzig, Einstein vừa kết thúc bài phát biểu của mình trong tiếng vỗ tay vang dội. Sau khi chủ tịch hội nghị ca ngợi ông, ông mời khán giả đặt câu hỏi. Cả hội trường im lặng. Ai lại dám thách thức một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất thế giới?

Bỗng một giọng nói trẻ trung vang lên từ hàng ghế cuối bằng thứ tiếng Đức không mấy trôi chảy:

"Những gì Giáo sư Einstein trình bày rất thú vị, nhưng phương trình thứ hai mà ông viết không suy ra từ phương trình thứ nhất. Thực tế, nó đòi hỏi những giả định khác mà chưa được đề cập, và quan trọng hơn, nó không thỏa mãn tiêu chí bất biến, điều lẽ ra phải có."

Cả khán phòng chết lặng, tất cả ánh mắt đổ dồn về phía chàng trai gầy gò với mái tóc như tơ bắp. Einstein đứng bất động, mắt dán vào bảng đen, tay vô thức gãi hàng ria mép.

Sau khoảng một phút suy ngẫm, ông quay lại và thừa nhận sai lầm:

"Nhận xét của chàng trai trẻ kia hoàn toàn chính xác. Vì vậy, tôi đề nghị các bạn quên hết những gì tôi vừa nói hôm nay."

Khoảnh khắc ấy đã đưa chàng trai 22 tuổi từ bóng tối bước ra ánh sáng, trở thành nhà vật lý lý thuyết hàng đầu của Liên Xô và một trong những thiên tài vĩ đại nhất mọi thời đại—Lev Davidovich Landau.

Và cũng chính khoảnh khắc ấy, Albert Einstein đã cho cả thế giới thấy sự khiêm nhường thuần túy mà tri thức chân chính mang lại. Một người thực sự có học vấn không kiêu ngạo, mà luôn sẵn sàng chấp nhận sai lầm và học hỏi.

Hãy khiêm tốn.