Bí Mật Bê Tông Vĩnh Cửu Của Người La Mã: Công Nghệ Đi Trước Thời Đại
Bí quyết của họ nằm ở tro núi lửa, vôi sống và quy trình "trộn nóng", giúp bê tông tự phục hồi và ngày càng bền chắc theo thời gian. Ngày nay, các nhà khoa học đang cố gắng tái tạo công thức này để thay đổi ngành xây dựng hiện đại.
Cách đây hơn 2000 năm, các thợ xây La Mã đã tạo ra một loại bê tông khiến các kỹ sư hiện đại phải kinh ngạc suốt nhiều thế kỷ. Loại bê tông này, được sử dụng để xây dựng các công trình như Đền Pantheon hay Đấu trường La Mã (Colosseum), đã tồn tại hàng thiên niên kỷ, trong khi bê tông hiện đại thường xuống cấp chỉ sau vài thập kỷ. Vậy đâu là bí mật của họ?
Bê tông La Mã, được gọi là 𝘰𝘱𝘶𝘴 𝘤𝘢𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵𝘪𝘤𝘪𝘶𝘮, được tạo ra từ tro núi lửa, vôi và nước biển, kết hợp với các mảnh đá núi lửa. Công thức tưởng chừng đơn giản này đã tạo nên một vật liệu có tính chất vượt trội. Khác với bê tông hiện đại dễ bị nứt và xuống cấp khi tiếp xúc với nước biển, bê tông La Mã lại trở nên chắc chắn hơn theo thời gian.
Khi các nhà khoa học soi mẫu bê tông cổ đại dưới kính hiển vi, họ phát hiện ra những khoáng chất nhỏ đã phát triển bên trong qua hàng thế kỷ, giúp lấp đầy các vết nứt và gia cố cấu trúc. Những khoáng chất này, được gọi là aluminous tobermorite và phillipsite, hình thành khi nước biển thấm qua bê tông.
Nhưng tại sao người La Mã không ghi chép công thức này lại? Thực ra họ có, nhưng chỉ một phần. Nhà kiến trúc sư La Mã Vitruvius đã mô tả quy trình này trong các cuốn sách của mình, nhưng trong nhiều thế kỷ, không ai có thể tái tạo kết quả đó. Bí quyết nằm ở quy trình trộn nguyên liệu.
Nghiên cứu gần đây cho thấy người La Mã đã sử dụng một kỹ thuật gọi là "trộn nóng" (hot mixing). Họ kết hợp vôi sống với nước và tro núi lửa, tạo ra một hỗn hợp sôi sục giúp khoáng chất mới phát triển. Quy trình này, cùng với tỷ lệ chính xác giữa các vật liệu núi lửa, đã tạo ra loại bê tông có khả năng tự phục hồi và ngày càng bền vững theo thời gian.
Ngày nay, các nhà khoa học đang cố gắng tái tạo bê tông La Mã để ứng dụng vào xây dựng hiện đại. Nếu thành công, chúng ta có thể chứng kiến thế hệ công trình và tường chắn sóng mới có tuổi thọ hàng nghìn năm, giống như những kiệt tác của La Mã cổ đại.
